Работа с текстом

Грамматический материал: Местоимения

Местоимение – это самостоятельная часть речи, которая не обозначает ни лицо, ни предмет, ни признак, ни количество, а указывает на них, напр. указывает на предмет/лицо, признак/характеристику, количество. Местоимения обладают грамматическими категориями рода, числа и падежа.

Выпишите из текста личные местоимения. Укажите их падеж и число.

Родная земля

Ровные ряды молодого сосняка тянулись от леса до самой дороги. Мы( ехали по степи. Мелкие овражки пересекали её. Это наша родная земля. Цветёт она по весне красными тюльпанами, прорастает золотистым хлебом, зеленеет лесами. Радостно смотреть на эту красоту. Но вот заноет сердце. Ты встречаешь на пути заросший окоп или скромный солдатский обелиск. Много их стоит от Дона до Волги. Остановись и поклонись героям. Это благодаря им ты идёшь по цветущей земле.

С местоимениями составить предложения. Нас, нам, нами, вас, вам, вами, их, им, них, его, ему, ей, ее, тебя, тобой, тебе, меня, мной, собой, тех.

Спишите, вставляя подходящие предлоги. Определите падежи местоимений.1) Егор сидел рядом … мной. 2) Ты всегда был строг … мне. 3) Сердце … мне сжалось. 4) Вникните … всё это хорошенько. 5) Все принялись хохотать … мною. 6) Вспомните … мне. 7) Мелькнуло … мною моё детство. 8) Он славился … всём округе гостеприимством и радушием. 9) В темноте я больно ушибся… что-то.

Թեմա՝ Պատկերացում քառանիստի մասին։

Tetraedr2.jpg

Քառանիստ  կոչվում է այն բազմանիստը, որի նիստերը չորս եռանկյուններ են:

Tetraedrs_nereg.png

Քառանիստն ունի 4 նիստ, 4 գագաթ, 6 կող:

Եռանկյուններից մեկը կոչվում է քառանիստի հիմք, մնացած երեքը՝ կողմնային նիստեր:

Գոյություն ունեն քառանիստի տարբեր տեսակներ: Ամենահաճախը հանդիպում են դրանցից հետևյալ երեքը (տես ներքևի նկարները): 

—  հավասարանիստ՝ քառանիստ, որի բոլոր չորս նիստերը հավասար եռանկյուններ են,

—  կանոնավոր եռանկյուն բուրգ՝ հիմքում հասարակողմ եռանկյուն է, իսկ կողմնային նիստերը հավասար հավասարասրուն եռանկյուններ են, 

—  կանոնավոր քառանիստ՝ բոլոր չորս նիստերը հավասարակողմ եռանկյուններ են:

Tetraedrs_reg.png
Tetraedrs_trijst_piram.png

Կանոնավոր քառանիստի բոլոր կողերի երկարությունները և նիստերի մակերեսները հավասար են:

Առաջադրանքներ։

1․Քառանիստի վերաբերյալթվարկված պնդումներից ո՞րն է ճիշտ: Ընտրել ճիշտ պնդումը:

  • Քառանիստի լրիվ մակերևույթը չորս քառանկյուններ են:
  • Քառանիստի կողմնային մակերևույթը երեք եռանկյուններ են:
  • Քառանիստի յուրաքանչյուր նիստ ուղղանկյուն է:

2․ Հետևյալնկարներից ո՞րն է քառանիստը: Նշել ճիշտ տարբերակը:

ա)

qara4.png

բ)

զուգ.png

գ)

r.png

Ա-ն

3. Ի՞նչ հատկություններ ունի հետևյալտարածաչափական պատկերը:

qara2.png

ա) Անվանումը՝

  • քառանիստ
  • կանոնավոր քառանիստ
  • հավասարանիստ
  • կանոնավոր եռանկյուն բուրգ
  • կանոնավոր զուգահեռանիստ

բ) Նկարագիրը՝ Բոլոր չորս նիստերը ․․․․․ են:

գ) Հատկությունները՝

  • կողմնային նիստերը ուղղահայաց են հիմքին
  • բոլոր կողերը հավասար են
  • բոլոր նիստերը հավասար եռանկյուններ են
  • բոլոր նիստերը եռանկյուններ են
  • բոլոր կողմնային կողերը հավասար են
  • չունի զուգահեռ նիստեր
  • հիմքում հավասարակողմ եռանկյուն է
  • բոլոր կողմնային նիստերը հավասար եռանկյուններ են
  • ունի երկու հիմք

4․ Տրված է TPRS քառանիստը: Որոշել բոլոր կողերի գումարը, եթե քառանիստը կանոնավոր է և նրա մի կողի երկարությունը 7.5 սմ է:

Tetraedr3.png

7.5 * 6 = 45

5․ Կանոնավոր քառանիստի կողը 18 սմ է: Հաշվել կանոնավոր քառանիստի պարագիծը։

qara3.png

6 * 18 = 108

6․ Կանոնավոր քառանիստի բոլոր կողերի գումարը 48 սմ է: Հաշվել կանոնավոր քառանիստի կողի երկարությունը։
48 / 6 = 8

Թեմա՝ Սյունակային դիագրամներ և գրաֆիկներ։

Երբ Մարիամը մեկ տարեկան էր, նրա հասակը 70սմ էր, երբ նա դարձավ երեք տարեկան՝ 100սմ, 5 տարեկան՝ 120սմ և 7 տարեկան՝ 135սմ:

Այդ տվյալներով կարելի է կառուցել դիագրամ: Բայց այս դիագրամի վրա լրիվ չի երևում, թե ինչպես է փոխվել Մարիամի հասակը: Նա անընդհատ աճել է, իսկ դիագրամի վրա երևում է նրա հասակը միայն 1, 3, 5 և 7 տարեկանում: Սյունակների վերին ծայրերը միացնենք հատվածով: Կստացվի բեկյալ գիծ, որն ավելի լավ է ցույց տալիս, թե ինչպես է փոխվել Մարիամի հասակը:

Մենք տեսնում ենք,որ 4 տարեկանում նրա հասակը մոտավորապես եղել է 110սմ,իսկ 6,5 տարեկանում՝ 132 սմ։Եթե Մարիամի հասակն անընդհատ չափեին,ապա կստացվեր ոչ թե բեկյալ,այլ եղերկ գիծ։

Այդ գծի միջոցով կարելի է իմանալ Մարիամի հասակը ժամանակի ցանկացած պահին՝ 1 տարեկանից մինչև 7 տարեկանը: Այսպես, օրինակ, 2 տարեկանում նրա հասակը եղել է 87սմ: Այդպիսի գիծն անվանում են Մարիամի հասակի գրաֆիկ:

Դիագրամ ( հուն՝ Διάγραμμα (diagramma) — պատկեր, գծանկար) — գծային հատվածների կամ երկրաչափական պատկերների միջոցով տվյալների արտահայտում, որը թույլ է տալիս արագ գնահատելու մի քանի մեծությունների հարաբերությունը։

Դիագրամները հիմնականում կազմված են տարբեր  երկրաչափական օբյեկտներից ( կետեր, գծեր, տարբեր գույների ու ձևերի պատկերներ) և օժանդակ տարրերից (կոորդիանատային առանցքներ, պայմանական նշաններ, վերնագրեր)։ Բացի այդ, դիագրամները լինում են երկչափ և եռաչափ: Դիագրամների մեջ երկրաչափական առարկաների համեմատությունը կարող է կատարվել տարբեր չափումների միջոցով, օրինակ՝ պատկերի մակերես, բարձրություն, կետերի խտություն և այլն։

Գծային դիագրամներ, գրաֆիկներ

Գծային դիագրամները կամ գրաֆիկները տվյալները ներկայացնում են գծերով իրար միացված կետերի միջոցով։ Կետերը կարող են լինել ինչպես տեսանելի, այնպես էլ անտեսանելի (միայն բեկյալ գծեր): Նաև կարող են հանդիպել միայն կետեր պարունակող դիագրամներ (կետային դիագրամներ)։ Գծային դիագրամներ կառուցելու համար օգտագործվում է ուղղանկյուն կոորդինատային համակարգ: Սովորաբար, աբսցիսսների առանցքը ներկայացնում է ժամանակը ( տարիներ, ամիսներ և այլն), իսկ օրդինատների առանցքը՝երևույթների, պրոցեսների չափը։ Առանցքների վրա նշվում են մասշտաբները։

Սյունակաձև դիագրամները (սյունապատկերները) կազմված են նույն լայնությամբ զուգահեռ ուղղանկյուններից (սյունակներից): Յուրաքանչյուր սյունակ ցույց է տալիս տվյալների որոշակի տեսակ (օրինակ՝ ամպամածության տեսակը): Տվյալների տեսակները դասակարգված են հորիզոնական առանցքի վրա:  Սյունակի բարձրությունը ցույց է տալիս տվյալների որոշակի տեսակի արժեքը (օրինակ՝ որոշակի ամպամածությամբ օրերի քանակը):Արժեքները տեղադրվում են ուղղահայաց առանցքի վրա:

Առաջադրանքներ։

1․ Աշակերտներին հարցրին, թե ո՞րն է նրանց սիրած միրգը և արդյունքները ներկայացրին այս աղյուսակի տեսքով: Կազմել աղյուսակին համապատասխան սյունակային դիագրամ։

Սիրած միրգըԱշակերտների թիվը
խնձոր6
տանձ4
խաղող8
ծիրան10
դեղձ6
սալոր8
բալ9
թուզ2
անանաս5
բանան3

Թեմա՝ Սյունակային դիագրամներ և գրաֆիկներ։
Երբ Մարիամը մեկ տարեկան էր, նրա հասակը 70սմ էր, երբ նա դարձավ երեք տարեկան՝ 100սմ, 5 տարեկան՝ 120սմ և 7 տարեկան՝ 135սմ:

Այդ տվյալներով կարելի է կառուցել դիագրամ: Բայց այս դիագրամի վրա լրիվ չի երևում, թե ինչպես է փոխվել Մարիամի հասակը: Նա անընդհատ աճել է, իսկ դիագրամի վրա երևում է նրա հասակը միայն 1, 3, 5 և 7 տարեկանում: Սյունակների վերին ծայրերը միացնենք հատվածով: Կստացվի բեկյալ գիծ, որն ավելի լավ է ցույց տալիս, թե ինչպես է փոխվել Մարիամի հասակը:

Մենք տեսնում ենք,որ 4 տարեկանում նրա հասակը մոտավորապես եղել է 110սմ,իսկ 6,5 տարեկանում՝ 132 սմ։Եթե Մարիամի հասակն անընդհատ չափեին,ապա կստացվեր ոչ թե բեկյալ,այլ եղերկ գիծ։

Այդ գծի միջոցով կարելի է իմանալ Մարիամի հասակը ժամանակի ցանկացած պահին՝ 1 տարեկանից մինչև 7 տարեկանը: Այսպես, օրինակ, 2 տարեկանում նրա հասակը եղել է 87սմ: Այդպիսի գիծն անվանում են Մարիամի հասակի գրաֆիկ:
Դիագրամ ( հուն՝ Διάγραμμα (diagramma) — պատկեր, գծանկար) — գծային հատվածների կամ երկրաչափական պատկերների միջոցով տվյալների արտահայտում, որը թույլ է տալիս արագ գնահատելու մի քանի մեծությունների հարաբերությունը։
Դիագրամները հիմնականում կազմված են տարբեր  երկրաչափական օբյեկտներից ( կետեր, գծեր, տարբեր գույների ու ձևերի պատկերներ) և օժանդակ տարրերից (կոորդիանատային առանցքներ, պայմանական նշաններ, վերնագրեր)։ Բացի այդ, դիագրամները լինում են երկչափ և եռաչափ: Դիագրամների մեջ երկրաչափական առարկաների համեմատությունը կարող է կատարվել տարբեր չափումների միջոցով, օրինակ՝ պատկերի մակերես, բարձրություն, կետերի խտություն և այլն։



Գծային դիագրամներ, գրաֆիկներ

Գծային դիագրամները կամ գրաֆիկները տվյալները ներկայացնում են գծերով իրար միացված կետերի միջոցով։ Կետերը կարող են լինել ինչպես տեսանելի, այնպես էլ անտեսանելի (միայն բեկյալ գծեր): Նաև կարող են հանդիպել միայն կետեր պարունակող դիագրամներ (կետային դիագրամներ)։ Գծային դիագրամներ կառուցելու համար օգտագործվում է ուղղանկյուն կոորդինատային համակարգ: Սովորաբար, աբսցիսսների առանցքը ներկայացնում է ժամանակը ( տարիներ, ամիսներ և այլն), իսկ օրդինատների առանցքը՝երևույթների, պրոցեսների չափը։ Առանցքների վրա նշվում են մասշտաբները։
Սյունակաձև դիագրամները (սյունապատկերները) կազմված են նույն լայնությամբ զուգահեռ ուղղանկյուններից (սյունակներից): Յուրաքանչյուր սյունակ ցույց է տալիս տվյալների որոշակի տեսակ (օրինակ՝ ամպամածության տեսակը): Տվյալների տեսակները դասակարգված են հորիզոնական առանցքի վրա:  Սյունակի բարձրությունը ցույց է տալիս տվյալների որոշակի տեսակի արժեքը (օրինակ՝ որոշակի ամպամածությամբ օրերի քանակը):Արժեքները տեղադրվում են ուղղահայաց առանցքի վրա:

Առաջադրանքներ։
1․ Աշակերտներին հարցրին, թե ո՞րն է նրանց սիրած միրգը և արդյունքները ներկայացրին այս աղյուսակի տեսքով: Կազմել աղյուսակին համապատասխան սյունակային դիագրամ։
Սիրած միրգը
Աշակերտների թիվը
խնձոր
6
տանձ
4
խաղող
8
ծիրան
10
դեղձ
6
սալոր
8
բալ
9
թուզ
2
անանաս
5
բանան
3
2․ Նայիր դիագրամին և ընտրիր ճիշտ պատասխանները
սը.png
ա)Քանի՞ աշակերտ է համարում Սպորտը իր ամենասիրած առարկան:
բ) Քանի՞ աշակերտ է համարում Հայոց լեզու իր ամենասիրած առարկան։
գ) Քանի՞ աշակերտ է համարում Հայոց լեզու իր ամենասիրած առարկան։
3․ Աղյուսակում բերված են մաթեմատիկայից թեմատիկ գրավոր սշխատանքի կատարման արդյունքները։ Կատարել այդ արդյունքներին համապատասխան սյունակային դիագրամ։

4․ Առավոտյան ժամը 6-ին ավանից ոտքով գնաքցին 5 կմ հեռավորության վրա գտնվող լիճը՝ ձկնորսության։ Որսից հետո նրանք ավան վերադարձան մեքենայով։ Նկարում պատկերված է նրանց շարժման գրաֆիկը։ Գրաֆիկի օգնությամբ որոշել․ ա) Ժամը քանիսի՞ն ձկնորսները հասան լիճ։ բ) Ի՞նչ էին անում նրանք ժամը 7-ից մինչև 8 անց 45 րոպեն։ գ) Որքա՞ն ժամանակ տևեց վերադառնալը։ դ) Ի՞նչ արագությամբ էին նրանք քայլում ոտքով։

5. Նկարում պատկերված է թեյամանում ջրի T ջերմաստիճանի (ըստ Ցելսիուսի սանդղակի) փոփոխության գրաֆիկը՝ կախված հոսանքի միացման պահից անցած t ժամանակից: Ինչքա՞ն է եղել ջրի ջերմաստիճանը հոսանքի աղբյուրին միացնելուց 3 րոպե, 5 րոպե, 7 րոպե հետո: Ո՞ր պահին են թեյնիկն անջատել: Քանի՞ րոպե է այն եռացել:

6․ Նկարում բերված է օդի ջերմաստիճանի փոփոխության գրաֆիկն օրվա ընթացքում: Չափումները կատարվել են 2 ժամը մեկ:

ա) Ի՞նչ ջերմաստիճան է եղել ժամը 4-ին, 8-ին, 12-ին, 21-ին, 23-ին: բ) Ո՞ր ժամերին է ջերմաստիճանը 0՛-ից բարձր եղել:
գ) Ո՞ր ժամերին է ջերմաստիճանը 0՛-ից ցածր եղել:



7․ Գծել մարտ ամսվա ձեր գնահատականների գրաֆիկը։

2․ Նայիր դիագրամին և ընտրիր ճիշտ պատասխանները

սը.png

ա)Քանի՞ աշակերտ է համարում Սպորտը իր ամենասիրած առարկան:
112

բ) Քանի՞ աշակերտ է համարում Հայոց լեզու իր ամենասիրած առարկան։
47

գ) Քանի՞ աշակերտ է համարում Հայոց լեզու իր ամենասիրած առարկան։

47

3․ Աղյուսակում բերված են մաթեմատիկայից թեմատիկ գրավոր սշխատանքի կատարման արդյունքները։ Կատարել այդ արդյունքներին համապատասխան սյունակային դիագրամ։


Թեմա՝ Սյունակային դիագրամներ և գրաֆիկներ։

Երբ Մարիամը մեկ տարեկան էր, նրա հասակը 70սմ էր, երբ նա դարձավ երեք տարեկան՝ 100սմ, 5 տարեկան՝ 120սմ և 7 տարեկան՝ 135սմ:

Այդ տվյալներով կարելի է կառուցել դիագրամ: Բայց այս դիագրամի վրա լրիվ չի երևում, թե ինչպես է փոխվել Մարիամի հասակը: Նա անընդհատ աճել է, իսկ դիագրամի վրա երևում է նրա հասակը միայն 1, 3, 5 և 7 տարեկանում: Սյունակների վերին ծայրերը միացնենք հատվածով: Կստացվի բեկյալ գիծ, որն ավելի լավ է ցույց տալիս, թե ինչպես է փոխվել Մարիամի հասակը:

Մենք տեսնում ենք,որ 4 տարեկանում նրա հասակը մոտավորապես եղել է 110սմ,իսկ 6,5 տարեկանում՝ 132 սմ։Եթե Մարիամի հասակն անընդհատ չափեին,ապա կստացվեր ոչ թե բեկյալ,այլ եղերկ գիծ։

Այդ գծի միջոցով կարելի է իմանալ Մարիամի հասակը ժամանակի ցանկացած պահին՝ 1 տարեկանից մինչև 7 տարեկանը: Այսպես, օրինակ, 2 տարեկանում նրա հասակը եղել է 87սմ: Այդպիսի գիծն անվանում են Մարիամի հասակի գրաֆիկ:

Դիագրամ ( հուն՝ Διάγραμμα (diagramma) — պատկեր, գծանկար) — գծային հատվածների կամ երկրաչափական պատկերների միջոցով տվյալների արտահայտում, որը թույլ է տալիս արագ գնահատելու մի քանի մեծությունների հարաբերությունը։

Դիագրամները հիմնականում կազմված են տարբեր  երկրաչափական օբյեկտներից ( կետեր, գծեր, տարբեր գույների ու ձևերի պատկերներ) և օժանդակ տարրերից (կոորդիանատային առանցքներ, պայմանական նշաններ, վերնագրեր)։ Բացի այդ, դիագրամները լինում են երկչափ և եռաչափ: Դիագրամների մեջ երկրաչափական առարկաների համեմատությունը կարող է կատարվել տարբեր չափումների միջոցով, օրինակ՝ պատկերի մակերես, բարձրություն, կետերի խտություն և այլն։

Գծային դիագրամներ, գրաֆիկներ

Գծային դիագրամները կամ գրաֆիկները տվյալները ներկայացնում են գծերով իրար միացված կետերի միջոցով։ Կետերը կարող են լինել ինչպես տեսանելի, այնպես էլ անտեսանելի (միայն բեկյալ գծեր): Նաև կարող են հանդիպել միայն կետեր պարունակող դիագրամներ (կետային դիագրամներ)։ Գծային դիագրամներ կառուցելու համար օգտագործվում է ուղղանկյուն կոորդինատային համակարգ: Սովորաբար, աբսցիսսների առանցքը ներկայացնում է ժամանակը ( տարիներ, ամիսներ և այլն), իսկ օրդինատների առանցքը՝երևույթների, պրոցեսների չափը։ Առանցքների վրա նշվում են մասշտաբները։

Սյունակաձև դիագրամները (սյունապատկերները) կազմված են նույն լայնությամբ զուգահեռ ուղղանկյուններից (սյունակներից): Յուրաքանչյուր սյունակ ցույց է տալիս տվյալների որոշակի տեսակ (օրինակ՝ ամպամածության տեսակը): Տվյալների տեսակները դասակարգված են հորիզոնական առանցքի վրա:  Սյունակի բարձրությունը ցույց է տալիս տվյալների որոշակի տեսակի արժեքը (օրինակ՝ որոշակի ամպամածությամբ օրերի քանակը):Արժեքները տեղադրվում են ուղղահայաց առանցքի վրա:

Առաջադրանքներ։

1․ Աշակերտներին հարցրին, թե ո՞րն է նրանց սիրած միրգը և արդյունքները ներկայացրին այս աղյուսակի տեսքով: Կազմել աղյուսակին համապատասխան սյունակային դիագրամ։

Սիրած միրգըԱշակերտների թիվը
խնձոր6
տանձ4
խաղող8
ծիրան10
դեղձ6
սալոր8
բալ9
թուզ2
անանաս5
բանան3

2․ Նայիր դիագրամին և ընտրիր ճիշտ պատասխանները

սը.png

ա)Քանի՞ աշակերտ է համարում Սպորտը իր ամենասիրած առարկան:

բ) Քանի՞ աշակերտ է համարում Հայոց լեզու իր ամենասիրած առարկան։

գ) Քանի՞ աշակերտ է համարում Հայոց լեզու իր ամենասիրած առարկան։

3․ Աղյուսակում բերված են մաթեմատիկայից թեմատիկ գրավոր սշխատանքի կատարման արդյունքները։ Կատարել այդ արդյունքներին համապատասխան սյունակային դիագրամ։

4․ Առավոտյան ժամը 6-ին ավանից ոտքով գնաքցին 5 կմ հեռավորության վրա գտնվող լիճը՝ ձկնորսության։ Որսից հետո նրանք ավան վերադարձան մեքենայով։ Նկարում պատկերված է նրանց շարժման գրաֆիկը։ Գրաֆիկի օգնությամբ որոշել․
ա) Ժամը քանիսի՞ն ձկնորսները հասան լիճ։
7:00

բ) Ի՞նչ էին անում նրանք ժամը 7-ից մինչև 8 անց 45
Ձուկ էին վորսում

գ) Որքա՞ն ժամանակ տևեց վերադառնալը։ դ) Ի՞նչ արագությամբ էին նրանք քայլում ոտքով։

10 րոպե

5. Նկարում պատկերված է թեյամանում ջրի T ջերմաստիճանի (ըստ Ցելսիուսի սանդղակի) փոփոխության գրաֆիկը՝ կախված հոսանքի միացման պահից անցած t ժամանակից: Ինչքա՞ն է եղել ջրի ջերմաստիճանը հոսանքի աղբյուրին միացնելուց 3 րոպե, 5 րոպե, 7 րոպե հետո: Ո՞ր պահին են թեյնիկն անջատել: Քանի՞ րոպե է այն եռացել:

3ր – 40
5ր – 77
7ր – 100

6․ Նկարում բերված է օդի ջերմաստիճանի փոփոխության գրաֆիկն օրվա ընթացքում: Չափումները կատարվել են 2 ժամը մեկ:

ա) Ի՞նչ ջերմաստիճան է եղել ժամը 4-ին, 8-ին, 12-ին, 21-ին, 23-ին:


բ) Ո՞ր ժամերին է ջերմաստիճանը 0՛-ից բարձր եղել:
գ) Ո՞ր ժամերին է ջերմաստիճանը 0՛-ից ցածր եղել:

7․ Գծել մարտ ամսվա ձեր գնահատականների գրաֆիկը։

Քիմիա 25.04.2024

  1. Ի՞նչ մասնիկներից է կազմված ատոմի միջուկը, և ինչո՞վ են նրանք տարբերվում մեկը մյուսից:

    Ատոմի միջուկը կազմված է պրոտոններից և նեյտրոններից
    Պրոտոնները դրական լիցքավորված են իսկ նեյտրոնները լիցքավորված չեն։


    2․ Ատոմի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է ճիշտ: Ատոմը կազմված է.

ա) միջուկից և էլեկտրոններից

բ) պրոտոններից և էլեկտրոններից

գ) պրոտոններից և նեյտրոններից

դ) նեյտրոններից և էլեկտրոններից

  1. Ինչի՞ է հավասար տվյալ ատոմի միջուկի լիցքը.

ш) 0

p) +1

գ) այդ տարրի ատոմային համարին պարբերական համակարգում

դ) տարրի հարաբերական ատոմային զանգվածին

  1. Որքա՞ն է պրոտոնի լիցքը.

Ա)+1

Բ)-1

Գ)0

  1. Ինչի՞ է հավասար նեյտրոնի լիցքը.

ш) -1

p) +1

4)0

η) Ζ

  1. Ինչպե՞ս կարելի է որոշել նեյտրոնների թիվն ատոմի միջուկում, եթե հայտնի են վերջինիս լիցքն ու զանգվածային թիվը:

    Պետք է զանգվածային թվից հանել լիցքը։
  2. Ո՞րն է առավելագույն թվով բնական իզոտոպներ ունեցող տարրը։

    Անագ (Sn)
  3. Ինչո՞վ է տարբերվում դեյտերիումը «սովորական» ջրածնից, ծանր ջուրը (D_{2}*O) սովորական ջրից (H2O):

    Դեյտերիումը տարբերվում է ջրածնից 1 նեյտրոնով։
    D_{2}*O – ը տարբերվում է H2O-ից 2 նեյտրոնով
  4. Ինչո՞վ են տարբերվում 35 CI և 37CI իզոտոպները.

1) միջուկի լիցքի մեծությամբ

2) միջուկում առկա պրոտոնների թվով

3) էլեկտրոնների թվով

4) միջուկում առկա նեյտրոնների թվով

  1. Ո՞ր շարքում է ճիշտ ներկայացված K իզոտոպում առկա պրոտոնների, էլեկտրոնների և նեյտրոնների թիվը՝ համապատասխանորեն.

1) 19, 19, 19

2) 19, 19, 20

3) 19, 20, 19

4) 19, 19, 18

Կենսաբանություն 25.04.2024

Լրացուցիչ առաջադրանք, պատասխանել հարցերին․

  • Երկկենցաղները արտաքին կառուցվածքի ինչ առանձահատկություններ գիտեք

Երկկենցաղների արտաքին տեսքի առանձնահատկություններից է իրենց մաշկը։ Երկկենցաղների մաշկը մերկ է, զուրկ է թեփուկներից: Սակայն դրա փոխարեն այն հարուստ է լորձ արտադրող գեղձերով ու շատ անգամ այդ լորձը նույնիսկ թունավոր է:

  • Ներկայացնել Հայաստանում հանդիպող երկկենցաղներին

Հայաստանում կան բավականին շատ երկկենցաղներ, ավելի քան 53 տեսակ։ Դրանց մեջ են մտնում իսկական մողեսներ, սափրագլուխներ, իժեր, ցամաքային կրիաներ և ուրիշները:

  • Ինչպե՞ս են բազմանում երկկենցաղները

Իրենք բազմանում են սեռական ձևով արտաքին բեղմնավորմամբ։ Իրենց մոտ լավ է արտահայտված սեռական դեմոֆրիզմը, էգերը ավելի մեծ են, իսկ արունները փոքր, բայց ավելի գունավոր ու նաև ունեն հատուկ օրգաններ էգերին գրավելու համար՝ ռեզոնատորներ։ 

Պարապմունք 52

Առաջադրանքներ։

1․ Նշել բեկյալները:

lauztaVgalN3posmi.PNG
lauztaSgalN6st.PNG
NlauztaVbgalK3posmi.PNG

Բեկյալ են հանդիսանում առաջին և երկրորդ պատկերները

2․ Տրված է 3 կետ: Քանի՞ երկու կողմերով տարբեր բեկյալներ կարելի է գծել, որոնց գագաթները տրված կետերն են: Գծել գծագիրը;

3․ Առանց ինքնահատումների փակ բեկյալն ունի 4 կողմ: Կարող են արդյո՞ք նրա կողմերն ունենալ հետևյալ երկարությունները:

ա) 6 սմ, 5 սմ, 4 սմ, 3 սմ; բ) 2 սմ, 2 սմ, 3 սմ, 7 սմ:

4. Տրված են 4 կետեր: Քանի՞ տարբեր բաց ու փակ (բայց առանց ինքնահատումների) բեկյալներ կարելի է գծել, որոնց գագաթները տրված կետերն են:

ա) Երկու կողմերով բեկյալների թիվը՝ 

6

բ) Երեք կողմերով բաց բեկյալների թիվը՝ 

4

գ) Երեք կողմերով փակ բեկյալների թիվը՝ 

4

դ) Չորս կողմերով փակ բեկյալների թիվը՝ 

1

5. Նկարում հատվածների միջոցով պատկերված են թվանշաններ: Դրանցից որո՞նք են՝

ա) պարզ բեկյալ — բ,գ,դ,ե,զ,է,ը,ժ
բ) պարզ փակ բեկյալ — ա

6․ Նվազագույնը քանի՞ օղակ ունի՝

բեկյալը-2
փակ բեկյալը-3

7․ Առնվազն քանի՞ օղակ ունի բեկյալը, եթե այն ունի մի ուղղի վրա գտնվող ոչ հարևան օղակներ: Գծագրեք այդպիսի բեկյալ:

Առնվազն 4 օղակ

8․Որքա՞ն կարող է լինել AB հատվածի երկարությունը, եթե նրա ծայրակետերը միացված են բեկյալով, որի օղակների երկարություններն են՝

ա) 6 սմ, 8սմ, 10սմ
բ) 2սմ, 3,1սմ և 5,3սմ:

9․ Բեկյալը բաղկացած է 5 հատվածից որոնց երկարություններն են 2 սմ, 5 սմ, 8 սմ, 11 սմ և 20 սմ։ Հաշվել բեկյալի երկարությունը։

2+5+8+11+20=46սմ

Թեմա՝ Սյունակային դիագրամներ և գրաֆիկներ։

Երբ Մարիամը մեկ տարեկան էր, նրա հասակը 70սմ էր, երբ նա դարձավ երեք տարեկան՝ 100սմ, 5 տարեկան՝ 120սմ և 7 տարեկան՝ 135սմ:

Այդ տվյալներով կարելի է կառուցել դիագրամ: Բայց այս դիագրամի վրա լրիվ չի երևում, թե ինչպես է փոխվել Մարիամի հասակը: Նա անընդհատ աճել է, իսկ դիագրամի վրա երևում է նրա հասակը միայն 1, 3, 5 և 7 տարեկանում: Սյունակների վերին ծայրերը միացնենք հատվածով: Կստացվի բեկյալ գիծ, որն ավելի լավ է ցույց տալիս, թե ինչպես է փոխվել Մարիամի հասակը:

Մենք տեսնում ենք,որ 4 տարեկանում նրա հասակը մոտավորապես եղել է 110սմ,իսկ 6,5 տարեկանում՝ 132 սմ։Եթե Մարիամի հասակն անընդհատ չափեին,ապա կստացվեր ոչ թե բեկյալ,այլ եղերկ գիծ։

Այդ գծի միջոցով կարելի է իմանալ Մարիամի հասակը ժամանակի ցանկացած պահին՝ 1 տարեկանից մինչև 7 տարեկանը: Այսպես, օրինակ, 2 տարեկանում նրա հասակը եղել է 87սմ: Այդպիսի գիծն անվանում են Մարիամի հասակի գրաֆիկ:

Դիագրամ ( հուն՝ Διάγραμμα (diagramma) — պատկեր, գծանկար) — գծային հատվածների կամ երկրաչափական պատկերների միջոցով տվյալների արտահայտում, որը թույլ է տալիս արագ գնահատելու մի քանի մեծությունների հարաբերությունը։

Դիագրամները հիմնականում կազմված են տարբեր  երկրաչափական օբյեկտներից ( կետեր, գծեր, տարբեր գույների ու ձևերի պատկերներ) և օժանդակ տարրերից (կոորդիանատային առանցքներ, պայմանական նշաններ, վերնագրեր)։ Բացի այդ, դիագրամները լինում են երկչափ և եռաչափ: Դիագրամների մեջ երկրաչափական առարկաների համեմատությունը կարող է կատարվել տարբեր չափումների միջոցով, օրինակ՝ պատկերի մակերես, բարձրություն, կետերի խտություն և այլն։

Գծային դիագրամներ, գրաֆիկներ

Գծային դիագրամները կամ գրաֆիկները տվյալները ներկայացնում են գծերով իրար միացված կետերի միջոցով։ Կետերը կարող են լինել ինչպես տեսանելի, այնպես էլ անտեսանելի (միայն բեկյալ գծեր): Նաև կարող են հանդիպել միայն կետեր պարունակող դիագրամներ (կետային դիագրամներ)։ Գծային դիագրամներ կառուցելու համար օգտագործվում է ուղղանկյուն կոորդինատային համակարգ: Սովորաբար, աբսցիսսների առանցքը ներկայացնում է ժամանակը ( տարիներ, ամիսներ և այլն), իսկ օրդինատների առանցքը՝երևույթների, պրոցեսների չափը։ Առանցքների վրա նշվում են մասշտաբները։

Սյունակաձև դիագրամները (սյունապատկերները) կազմված են նույն լայնությամբ զուգահեռ ուղղանկյուններից (սյունակներից): Յուրաքանչյուր սյունակ ցույց է տալիս տվյալների որոշակի տեսակ (օրինակ՝ ամպամածության տեսակը): Տվյալների տեսակները դասակարգված են հորիզոնական առանցքի վրա:  Սյունակի բարձրությունը ցույց է տալիս տվյալների որոշակի տեսակի արժեքը (օրինակ՝ որոշակի ամպամածությամբ օրերի քանակը):Արժեքները տեղադրվում են ուղղահայաց առանցքի վրա:

Առաջադրանքներ։

1․ Աշակերտներին հարցրին, թե ո՞րն է նրանց սիրած միրգը և արդյունքները ներկայացրին այս աղյուսակի տեսքով: Կազմել աղյուսակին համապատասխան սյունակային դիագրամ։

Սիրած միրգըԱշակերտների թիվը
խնձոր6
տանձ4
խաղող8
ծիրան10
դեղձ6
սալոր8
բալ9
թուզ2
անանաս5
բանան3

2․ Նայիր դիագրամին և ընտրիր ճիշտ պատասխանները

սը.png

ա)Քանի՞ աշակերտ է համարում Սպորտը իր ամենասիրած առարկան:

բ) Քանի՞ աշակերտ է համարում Հայոց լեզու իր ամենասիրած առարկան։

գ) Քանի՞ աշակերտ է համարում Հայոց լեզու իր ամենասիրած առարկան։

3․ Աղյուսակում բերված են մաթեմատիկայից թեմատիկ գրավոր սշխատանքի կատարման արդյունքները։ Կատարել այդ արդյունքներին համապատասխան սյունակային դիագրամ։

4․ Առավոտյան ժամը 6-ին ավանից ոտքով գնաքցին 5 կմ հեռավորության վրա գտնվող լիճը՝ ձկնորսության։ Որսից հետո նրանք ավան վերադարձան մեքենայով։ Նկարում պատկերված է նրանց շարժման գրաֆիկը։ Գրաֆիկի օգնությամբ որոշել․ ա) Ժամը քանիսի՞ն ձկնորսները հասան լիճ։ բ) Ի՞նչ էին անում նրանք ժամը 7-ից մինչև 8 անց 45 րոպեն։ գ) Որքա՞ն ժամանակ տևեց վերադառնալը։ դ) Ի՞նչ արագությամբ էին նրանք քայլում ոտքով։

5. Նկարում պատկերված է թեյամանում ջրի T ջերմաստիճանի (ըստ Ցելսիուսի սանդղակի) փոփոխության գրաֆիկը՝ կախված հոսանքի միացման պահից անցած t ժամանակից: Ինչքա՞ն է եղել ջրի ջերմաստիճանը հոսանքի աղբյուրին միացնելուց 3 րոպե, 5 րոպե, 7 րոպե հետո: Ո՞ր պահին են թեյնիկն անջատել: Քանի՞ րոպե է այն եռացել:

6․ Նկարում բերված է օդի ջերմաստիճանի փոփոխության գրաֆիկն օրվա ընթացքում: Չափումները կատարվել են 2 ժամը մեկ:

ա) Ի՞նչ ջերմաստիճան է եղել ժամը 4-ին, 8-ին, 12-ին, 21-ին, 23-ին: բ) Ո՞ր ժամերին է ջերմաստիճանը 0՛-ից բարձր եղել:
գ) Ո՞ր ժամերին է ջերմաստիճանը 0՛-ից ցածր եղել:

7․ Գծել մարտ ամսվա ձեր գնահատականների գրաֆիկը։